KAPİTAL BAZARLARI

Azərbaycan kapital bazarı

Korporativ qiymətli kağızlar

19 avqust 2025-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında BOKT “International” ASC-nin nominal dəyəri 100 manat, ümumi buraxılış həcmi 1 milyon manat, illik gəlirlilik faizi 18%, ödəmə tezliyi hər ayda bir dəfə, tədavül müddəti isə 3 il olan təmin edilməmiş istiqrazlarının yerləşdirilməsi rəqabətli hərrac üsulu ilə baş tutmuşdur. Hərracda 50 investor iştirak etmiş, hərrac üzrə ortaçəkili gəlirlilik 18% təşkil etmiş, istiqrazlar isə tam həcmdə yerləşdirilmişdirlər.

19 avqust 2025-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında  “Kredit Evi” ASC-nin nominal dəyəri 1 000 manat, ümumi buraxılış həcmi 3 milyon manat, illik gəlirlilik faizi 17%, ödəmə tezliyi hər ayda bir dəfə, tədavül müddəti isə 5 il olan təmin edilməmiş istiqrazlarının yerləşdirilməsi rəqabətli hərrac üsulu ilə baş tutmuşdur. Hərracda 50 investor iştirak etmiş, hərrac üzrə ortaçəkili gəlirlilik 17% təşkil etmiş, istiqrazlar isə tam həcmdə yerləşdirilmişdirlər.

19 avqust 2025-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında  “Ferrum Capital” QSC-nin nominal dəyəri 100 manat, ümumi buraxılış həcmi 1 milyon manat, illik gəlirlilik faizi 14%, ödəmə tezliyi hər 3 ayda bir dəfə, tədavül müddəti isə 1 il olan təmin edilməmiş istiqrazlarının yerləşdirilməsi birqiymətli hərrac üsulu ilə baş tutmuşdur. Hərracda 53 investor iştirak etmiş və istiqrazlar tam həcmdə yerləşdirilmişdirlər.

20 avqust 2025-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında BOKT “International” ASC-nin nominal dəyəri 100 manat, ümumi buraxılış həcmi 1 milyon manat, illik gəlirlilik faizi 18%, ödəmə tezliyi hər ayda bir dəfə, tədavül müddəti isə 3 il olan təmin edilməmiş istiqrazlarının yerləşdirilməsi rəqabətli hərrac üsulu ilə baş tutmuşdur. Hərracda 51 investor iştirak etmiş, hərrac üzrə ortaçəkili gəlirlilik 18% təşkil etmiş, istiqrazlar isə tam həcmdə yerləşdirilmişdirlər.

20 avqust 2025-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında “ALPA” ASC-nin nominal dəyəri  2 min 500 manat, ümumi buraxılış həcmi 200 min manat olan adi səhmlərinin abunə yazılışı üsulu ilə yerləşdirilməsi yekunlaşmışdır.

21 avqust 2025-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında BOKT “International” ASC-nin nominal dəyəri 1 000 manat, ümumi buraxılış həcmi 2 milyon manat, illik gəlirlilik faizi 18%, ödəmə tezliyi hər ayda bir dəfə, tədavül müddəti isə 3 il olan təmin edilməmiş istiqrazlarının yerləşdirilməsi rəqabətli hərrac üsulu ilə baş tutmuşdur.

ABŞ kapital bazarı

Son həftə ABŞ-da “S&P Global” tərəfindən keçirilən və cari ilin avqust ayı üzrə ABŞ iqtisadiyyatının istehsalat və xidmət sektorundakı dinamikanı əks etdirən menecer sorğularının (PMI) ilkin nəticələri dərc edilmişdir. ABŞ iqtisadiyyatının istehsalat sahəsindəki dinamikanı əks etdirən sorğunun nəticəsi cari ilin avqust ayı üçün 53,3 bənd olaraq açıqlanmışdır ki, bu da proqnoz edilən göstəricidən 3,6 bənd, əvvəlki ayın analoji göstəricisindən isə 3,5 bənd çox olmuşdur. Cari ilin avqust ayı üzrə ABŞ iqtisadiyyatının xidmət sektorundakı dinamikanı əks etdirən sorğunun nəticəsi isə, həmçinin, gözləntiləri üstələmişdir. Belə ki, sözügedən göstərici əvvəlki ayın analoji göstəricisinindən  0,3 bənd az olsa da, proqnoz edilən göstəricidən 1,2 bənd çox olmaqla 55,4 bənd təşkil etmişdir. Ümumilikdə, cari ilin avqust ayında ABŞ iqtisadiyyatındakı dinamikanı əks etdirən (ümumi) menecer sorğularının (PMI) ilkin nəticələri proqnozları 1,9 bənd, əvvəlki ayın analoji göstəricisini isə 0,3 bənd üstələyərək 55,4 bənd olmuşdur. Qeyd edək ki, PMI üzrə 50 bənddən yuxarı göstərici iqtisadi aktivlikdə artımı, 50 bənddən aşağı göstərici isə müvafiq olaraq azalmanı bildirir.

Ötən həftənin bir digər maraq cəlb edən makroiqtisadi göstəricisi dərc edilmiş işsizlik müavinətinə ilkin müraciətlərin sayı olmuşdur. 16 avqust 2025-ci il tarixinə bitən həftə üzrə ABŞ-da işsizlik müavinətinə ilkin müraciətlərin sayı 235 min təşkil etmişdir ki, bu da proqnoz edilən göstəricidən 10 min, bir həftə əvvəlin analoji göstəricisindən isə 11 min çox olmuşdur.

Kapital bazarlarına təsiri baxımdan həftənin ən vacib hadisəsi ABŞ mərkəzi bankının rəhbəri Cerom Pauelin cümə günü baş tutmuş çıxışı olmuşdur. Sözügedən çıxışda Cerom Pauel ABŞ-da əmək bazarının zəiflədiyini və ABŞ mərkəzi bankının cari pul-kredit siyasətinin istiqamətinin dəyişə biləcəyini bildirmişdir. Bu isə, öz növbəsində, sentyabr ayında ABŞ mərkəzi bankının uçot faiz dərəcələrini azaldacağı ehtimallarını artırmışdır.

ABŞ əmək bazarının zəif göstəriciləri və ABŞ mərkəzi bankının rəhbərinin çıxışı fonunda ABŞ dövlət istiqrazlarının qiymətləri artmış və, müvafiq olaraq, gəlirlilikləri azalmışdırlar. Vacib istinad göstəricisi (bençmark) kimi istifadə olunan 10 il tədavül müddətli ABŞ dövlət istiqrazının gəlirliliyi həftənin sonuna 0,07 faiz bəndi azalaraq 4,26% təşkil etmişdir.



Ötən həftənin ilk dörd günlük dövrünü nəzərə aldıqda ABŞ fond bazarı enişdə olsa da həftənin son günü ABŞ mərkəzi bankının rəhbərinin çıxışı fonunda ABŞ-da cari ilin sentyabr ayından uçot faiz dərəcələrinin endiriliməsi ehtimallarının artması ABŞ fond bazarının yüksəlişə keçməsinə səbəb olmuşdur. Nəticə etibarı ilə “NASDAQ Composite”-dən başqa bütün böyük fond bazarı indeksləri ötən həftəni artım ilə bitirmişlərdir. İKT sahəsinin səhmlərinin ağırlıq təşkil etdiyi “NASDAQ Composite” indeksinin göstəricisinin azalmasının əsas səbəbi süni intellekt sahəsi ilə bağlı artan infrastruktur xərclərinin səmərəliliyinə dair yenidən ortaya çıxan narahatçılıqlar olmuşlardır. Orta bazar kapitalizasiyalı şirkətlərin səhmlərinin dəyərini təqib edən “S&P 400 Midcap” (2,63%) və kiçik bazar kapitalizasiyalı şirkətlərinin səhmlərinin dəyərini təqib edən “Russell 2000” (3,30%) fond bazarı indekslərinin nümayiş etdirdikləri artım xüsusi diqqət cəlb etmişdir. Əlavə olaraq, qeyd etmək lazımdır ki, “dəyər” səhmləri artmışdır, “artım” səhmləri isə dəyər itirmişdir. 

BŞ-ın ən böyük fond bazarı indeksi olan “S&P 500” ötən həftə ərzində 0,27% yüksəlmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, artım elektronika sənayesi və İKT (-1,23%), rabitə xidmətləri (-0,15%) sektorları xaric indeksi təşkil edən bütün sektorlarda müşahidə edilmişdir. Ən çox dəyər qazanan energetika (3,02%), tikinti və daşınmaz əmlak (2,44%), mədənçıxarma və xammal sənayesi (2,39%) sektorlarını təmsil edən şirkətlərin səhmləri olmuşlardır.

 

VALYUTA BAZARLARI

EUR/USD məzənnəsinin dinamikası

Ötən həftənin əvvəlindən ABŞ dolları avroya nisbətdə dəyər qazanmağa başlamışdır. Bunun əsas səbəb Avropa Mərkəzi Bankı və ABŞ mərkəzi bankının həyata keçirdiyi pul-kredit siyasətinin istiqamətindəki fərq, ABŞ-da uçot faiz dərəcələrinin yaxın gələcəkdə əvvəl gözləniləndən aşağı tezlikdə endirilməsi amilləri olmuşlardır. Həftənin cümə axşamı ABŞ-da cari ilin avqust ayı üçün PMI göstəricisinin proqnozları üstələməsi, habelə, ABŞ əmək bazarının göstəricilərinin proqnoz ediləndən zəif dərc edilməsi ABŞ dollarını avroya qarşı daha da gücləndirmişdir və ABŞ dollarının dəyərini 1 avro üçün  1,1606 ABŞ dollarına qədər möhkəmlənmişdir. Lakin, həftənin cümə günü ABŞ mərkəzi bankının rəhbəri Cerom Pauelin öz çıxışında cari ilin sentyabr ayında ABŞ-da uçot faiz dərəcələrinin endirilmə ehtimalına işarə verməsi ABŞ dollarının avroya qarşı dəyər itirməsinə səbəb olmuşdur. Nəticə olaraq, həftənin sonuna bir həftə əvvəl ilə müqayisədə ABŞ dolları avroya nisbətdə cüzi dəyər itirmişdir.

USD/JPY məzənnəsinin dinamikası

Ötən həftə ABŞ-da dərc edilən cari ilin avqust ayı üzrə PMI göstəricisinin proqnoz ediləndən yüksək səviyyədə olması, habelə, işsizlik müavinətinə ilkin müraciətlərin sayının gözləniləndən çox olması fonunda həftənin cümə axşamına Yaponiya yeni ABŞ dollarına nisbətdə dəyər itirərək 1 ABŞ dolları üçün 148 Yaponiya yeni səviyyəsinədək enmişdir. Lakin, Yaponiyada açıqlanmış cari ilin iyul ayı üzrə baza istehlak qiymətləri indeksi (core CPI) göstəricisinin proqnozları 0,1 faiz bəndi üstələyərək 3,1% təşkil etməsi yaxın gələcəkdə Yaponiya mərkəzi bankının faiz dərəcələrini artıracağına dair verilən ehtimalları artırmışdır. Əlavə olaraq, ABŞ mərkəzi bankının rəhbəri Cerom Pauelin cümə günü baş tutmuş çıxışında ABŞ-da sentyabr ayında uçot faiz dərəcələrinin endirilməsi mümkünlüyünə dair verdiyi işarələr həftənin sonuna Yaponiya yeninin bir həftə əvvəl ilə nisbətdə ABŞ dollarına qarşı dəyər qazanmasına səbəb olmuşdur.

ƏMTƏƏ BAZARLARI

Neft bazarının dinamikası

Ötən həftə dünya bazarında neftin qiymətinə əsas təsir göstərən geosiyasi amil olmuşdur. Ukraynanın Rusiyanın neft infrastrukturuna hücumları, habelə, ABŞ prezidenti Trampın Hindistana Rusiyadan neft alışını davam etdirdiyi təqdirdə 25% tarif tətbiq ediləcəyini bildirməsi neftin qiymətinə müsbət təsir etmişdir. Belə ki, sözügedən amilin dünya bazarında neftin təklifininin azalmasına səbəb olma ehtimalı dünya bazarında neftin dəyərində müvafiq əksini tapmışdır. Əlavə olaraq, həftənin sonunda ABŞ mərkəzi bankının sentyabrda uçot faiz dərəcələrini endirəcəyi ehtimallarının güclənməsi yaxın gələcəkdə neftə olan tələbin artacağına dair proqnozlara əsas vermişdir. Bu isə, öz növbəsində, neftin qiymətinin artmasına səbəb olan bir başqa amil olmuşdur. Ümumilikdə, son həftə ərzində Amerika xam neftinin oktyabr fyuçerslərinin qiyməti 2,71%, Brent markalı Avropa neftinin oktyabr fyuçerslərinin qiyməti isə 2,85% artmışdır.

Qızılın qiymətinin dinamikası

Ötən həftə ərzində dünya bazarında qızılın dəyərində artım müşahidə edilmişdir. ABŞ prezidenti Trampın vasitəçiliyi ilə Ukrayna və Rusiya arasında sülh razılaşmasının əldə edilməsi prosesinin gözlənilən nəticədən uzaq olması, habelə, dünya iqtisadiyyatında ABŞ prezidenti Trampın tarif siyasətinin yaratdığı qeyri-müəyyənliyin davam etməsi geosiyasi amilin qızılın dəyərində əks olunmasını davam etdirmişdir.  Geosiyasi amildən başqa ötən həftə qızılın dəyərinə ən böyük təsiri ABŞ-da sentyabr ayında ABŞ mərkəzi bankının uçot faiz dərəcələrini endirəcəyi ehtimallarının zəmin qazanması olmuşdur. Qeyd edək ki, yüksək faiz mühiti faiz gəliri qazandırmayan qızılın dəyərinə mənfi təsir göstərir və faiz dərəcələrinin azalması perspektivi qızılın investisiya aləti kimi cəlb edici olmasını artırır. Nəticə olaraq, ötən həftə ərzində qızılın dekabr fyuçerslərinin qiyməti 1,06% artaraq bir Troy unsiyası (31,1 qram) üçün  3 418,50 ABŞ dolları təşkil etmişdir.